Voor moderne theedrinkers

Voor liefhebbers van thee in het bezit van een iPhone is er nu een leuke applicatie: Aromatic. Het bevat beschrijvingen en foto's die het verschil tussen verschillende soorten thee uitleggen. Ook geeft het tips voor het proeven van thee, geeft het instructies om het lekkerste kopje thee te zetten en het bevat zelfs een tea timer zodat je je thee nooit meer te lang laat trekken. Kijk voor meer informatie op The Imperishable Evolution, de site van Konstantin Gonikman, de maker van de applicatie. Het programma is te downloaden via de iTunes Store voor $ 2,99.

De rolls royce onder de theepotten

Je hebt theepotten in soorten en maten en elke theepot heeft zo zijn voordelen. Maar volgens velen komen de beste theepotten uit Yi Xing in China. Van de klei die daar gevonden wordt, produceren meesterpottenbakkers theepotten van hoge kwaliteit. Het geheim zit hem in de samenstelling van de klei (Zisha genaamd), dat onder andere ijzer, kwarts en glimmer bevat.

Tijdens de Sing dynastie (960-1279) werd de klei bij het Taihu meer voor het eerst gebruikt. Waren de eerste potjes nog redelijk eenvoudig, tijdens de Ming en Qing dynastie (1573-1911) werd het ontwerp van de potten vervolmaakt. Uiteraard hebben de Hollanders geprobeerd de potten na te maken. In de tweede helft van de zeventiende eeuw werd in Delft druk geëxperimenteerd, maar ze hebben de kwaliteit nooit kunnen evenaren.

De productie is behoorlijk arbeidsintensief; ook nu nog worden de potten met de hand gemaakt. Elke pot moet minimaal twintig uur bakken bij een temperatuur van 1000 graden Celcius en soms zelfs verscheidene keren. De potten komen in verschillende kleuren: bruin, rood en purper. Dit is afhankelijk van de samenstelling van de klei. Niet iedereen mag de Yixing potten maken; de Chinese authoriteiten houden toezicht op de productie, die alleen door gecertificeerde pottenbakkers gedaan mag worden.

Dat resulteert in een licht poreuze theepot die, mede door de mineralen die in de klei zitten, de warmte, geur en smaak goed vasthouden. Elke keer als je thee zet, blijft er iets van de thee in de pot zitten; daardoor wordt de pot bij langdurig gebruik alleen maar beter (mits je goede kwaliteit thee gebruikt). De smaak van de thee wordt lekkerder en wanneer je hem goed verzorgt gaat de pot er alleen maar mooier uitzien: de kleur wordt intenser en hij gaat steeds meer glimmen. Sommigen beweren dat de pot zelfs het karakter van de eigenaar gaat dragen.

Omdat ook elke thee zijn eigen karakter heeft, gebruiken Chinezen (en andere theeliefhebbers) voor elke theesoort een aparte pot. Je zult bij hun thuis dus een hele rij met van die potjes aantreffen. De potten zijn overigens het meest geschikt voor zwarte, oolong en Pureh thee. Groene, witte en gele thee gedijen wat minder in de Yixingpotten.

Yixing theepotten moeten voor het eerste gebruik geprepareerd worden, waardoor de pot ‘went’ aan de warmtewisselingen en je de aardewerk smaak kwijtraakt. Dit doe je door de pot een aantal keer afwisselend te vullen met heet en koud water. Vervolgens doe je een flinke schep thee in de pot en giet daar net niet kokend water over. Dit laat je minstens een nacht staan. De volgende dag giet je het potje leeg, haal je de bladeren eruit en spoel je het potje om met koud water. De pot is dan klaar voor gebruik. Reinig de pot nooit door hem eens flink te schrobben. Ook afdrogen met een theedoek is uit den boze. Omspoelen met koud water en laten drogen op een rekje is voldoende.

Aan de kunst van het theezetten in een Yixing theepot zal ik later nog een blogpost wijden. Mocht je oude theepotten willen zien, dan kun je terecht in het Historisch Museum in Arnhem. En soms vind je bij veilinghuizen nog wel eens antieke potten te koop. Wil je een eigen Yixing theepot, kijk dan eens bij Tea House Oolong.

Voor deze post heb ik de volgende bronnen gebruikt: Collectie Gelderland, Meilidezhongguo.com, Qing Tea en Curiosithee.

Het online tijdschrift The Leaf start een serie artikelen over Yixing. Het eerste artikel gaat over het pottenbakkerdorpje zelf. Zie Yixing, the father of tea.

Crumpets

Naast scones heb ik nog een favoriet voor bij de thee: crumpets. Dit zijn een soort dikke pannenkoekjes en zijn heerlijk met wat honing of siroop. Soms worden ze ook geserveerd met jam of kaas. Ik heb ze nog nooit zelf gemaakt, maar kwam het volgende recept tegen op de site van de BBC:

Wat heb je nodig:
450 g gezeefde bloem
1/2 theelepel zout
1 theelepel suiker
7 g gedroogde gist
300 ml warme melk
300 ml warm water
zonnebloemolie

Crumpets worden in de pan gebakken in de zogenaamde ‘crumpet ringen’, waardoor het deeg in de pan niet uitloopt. Je kunt ook gebruik maken van een poffertjespan, maar dan krijg je ze wel iets kleiner dan gebruikelijk.

Doe bloem en zout in een beslagkom en roer de suiker en het gist erdoorheen. Maak een kuiltje in het midden en schenk daar de warme melk en het warme water in. Roer goed tot een dik beslag en totdat alles goed vermengd is.

Dek de beslagkom af met een theedoek of plastic folie en laat het beslag ongeveer een uur rijzen op een warme plaats. Het beslag moet er sponzig uitzien. Roer dan het beslag nogmaals door totdat alle lucht eruit is verdwenen.

Verhit een beetje olie in een pan met anti-aanbaklaag (of een poffertjespan) op een laag vuur. Veeg met keukenpapier eventuele overtollige olie weg. Plaats de licht ingevette crumpet ringen in de pan en laat ze even opwarmen.

Giet dan het beslag in de ringen tot ongeveer halverwege. Laat ze bakken totdat er aan de bovenkant kleine gaatjes verschijnen en het beslag aan de bovenkant net droog is. Dit duurt ongeveer 8 tot 10 minuten.

Verwijder de ringen en draai de crumpets om. Laat de andere kant ook nog zo’n twee minuten bakken. Laat de crumpets ietwat afkoelen op een rooster en bak de rest. Het lekkerst is het om ze warm te eten met wat honing, siroop of boter.

Overigens kent het Engels nog een mooie uitdrukking: “Well, that’s a nice piece of crumpet”. Dat wil zoveel zeggen als: “Dat is een lekker ding (v)”. Klinkt het Engels toch net wat prettiger.

Naar Cornwall of Devon op vakantie?

Cornwall en Devon zijn de bakermat van de overheerlijke cream tea: een potje thee met scones, clotted cream en jam. Als je die gehad hebt, hoef je vaak de rest van de dag niet meer te eten. Beide streken hebben hun eigen stijl: in Devon snijden ze de scone open en beleggen die rijkelijk met clotted cream. Daarop gaat de jam. In Cornwall gaan ze precies andersom te werk: eerst de jam en dan pas de cream.

Dus als je dit jaar op vakantie gaat naar Devon of Cornwall, dan kan een uitstapje naar een tea room niet ontbreken. Op de website van de UK Tea Council vind je een overzicht van de beste tea rooms in dit gebied: Tea Time Treats in Cornwall and Devon.


Foto: Rectory Farm & Tearooms

En als je toch in Cornwall bent: vergeet niet de Tregothnan Estate te bezoeken, de theeplantage waar ik al eerder over schreef.

Hoe had jij je thee gewild?

Vergeet je ook altijd hoe je collega's hun thee drinken. Met of zonder suiker? En hoeveel dan? Willen ze er ook melk in? En moet dat dan melk met thee zijn of thee met melk? De UK Tea Council heeft daar een handig schema voor gemaakt dat je van hun website kunt downloaden. Maar je kunt natuurlijk ook zelf creatief aan de slag gaan, want misschien heb jij nu net die ene collega die thee met een scheutje citroen wil!

Ten strijde tegen slechte kwaliteit thee

Dit boek ziet eruit als een echt hebbedingetje. Klein, gebonden, prachtig papier en mooi vormgegeven. Maar is de inhoud net zo leuk?

Malachi McCormick is van oorsprong een Ier die nu al tijden in New York woont. De kiem voor dit boekje werd gelegd toen hij vanuit Ierland naar Londen verhuisde en kennismaakte met stadse thee en het theezakje. Dat was voor hem geen groot genoegen. Zelfs in het bedrijf waar hij werkte, J. Lyons & Company (van de Lyons tea) werd in de theepauzes volgens hem een ‘parodie’ op thee geschonken.

En in New York, waar hij later terecht kwam, was het al niet veel beter. De Amerikaanse cultuur is toch meer gefocust op koffie en thee komt er dan bekaaid van af. Maar de grootste schok kwam toen zijn moeder hem vertelde dat de thee in Ierland ook achteruitging. Ze had op de trein een kopje thee besteld en bij haar eerste slok moest ze de ober vragen of het thee of koffie was. Dat was voor McCormick het moment om ten strijde te trekken.

En dat doet hij in dit boek. Hij fulmineert tegen restaurants die veel geld investeren in de duurste koffiemachines, maar waar je je thee nog altijd lauw in een glas met een zakje geserveerd krijgt. Hij gaat te keer tegen theefabrikanten die volgens hem de thee die aan het eind van het productieproces overblijft in een zakje doen en dit dan duur verkopen. Zijn grote kracht is dat hij zijn ‘woede’ met humor kan verkopen.

De auteur laat je in dit boek kennismaken met de geschiedenis van thee, de soorten die er zijn (zwart, groen en oolong) en hoe je het beste je thee kunt kiezen. Het belangrijkste hoofdstuk is natuurlijk hoe je nu zo’n ‘decent cup of tea’ zet en daar maakt hij wat mij betreft wel een kleine misser. Hij vertelt hier dat je het kokende water direct in de theepot moet gooien en de pot zo warm mogelijk moet houden. Dat mag gelden voor zwarte thee, maar groene thee wordt daar toch redelijk ondrinkbaar van. Die is meer gebaat bij een temperatuur onder het kookpunt (85 - 90 graden) om de thee niet te bitter te maken, en die kanttekening maakt hij niet.

Maar deze kleine onvolkomenheid mag de pret niet drukken. Voor iedereen die zich, net als mij en de auteur, kwaad maakt over de abominabele kwaliteit van thee in restaurants en cafés is dit een leuk boekje om op een achternamiddag te lezen. En mocht je trek gekregen hebben, dan kun je gelijk de keuken induiken, omdat McCormick ook nog een aantal recepten voor Engelse lekkernijen bij de thee geeft. Geniet ze!

A Decent Cup of Tea / Malachi McCormick / ISBN 9780517584620 / Clarkson Potter Publishers

Zwarte thee beschermt hart en bloedvaten

Ik berichtte al eerder over het onderzoek dat thee goed zou zijn voor hart en bloedvaten. Deze studie zal binnenkort in de European Journal of Clinical Nutrition verschijnen, aldus een artikel in de bijlage De Verleiding van De Volkskrant. In dat artikel wordt ook vermeld dat uit Nederlands onderzoek een vergelijkbaar beschermend effect blijkt. Zowel het Erasmus MC als het RIVM concludeerden dat theedrinkers een kleinere kans hebben op een hartinfarct. Het onderzoek van het Erasmus MC volgde bijna 8.000 mensen al meer dan 15 jaar. Het RIVM deed het met een kleinere groep (1.300 mensen) die ze meer dan twintig jaar volgden.

Om dit gezondheidseffect te bereiken zou je minstens drie koppen per dag moeten drinken (en niet meer dan 8 koppen per dag). Vraag ik me toch altijd weer af hoe groot de koppen zijn die de onderzoekers gebruiken!