De rolls royce onder de theepotten

Je hebt theepotten in soorten en maten en elke theepot heeft zo zijn voordelen. Maar volgens velen komen de beste theepotten uit Yi Xing in China. Van de klei die daar gevonden wordt, produceren meesterpottenbakkers theepotten van hoge kwaliteit. Het geheim zit hem in de samenstelling van de klei (Zisha genaamd), dat onder andere ijzer, kwarts en glimmer bevat.

Tijdens de Sing dynastie (960-1279) werd de klei bij het Taihu meer voor het eerst gebruikt. Waren de eerste potjes nog redelijk eenvoudig, tijdens de Ming en Qing dynastie (1573-1911) werd het ontwerp van de potten vervolmaakt. Uiteraard hebben de Hollanders geprobeerd de potten na te maken. In de tweede helft van de zeventiende eeuw werd in Delft druk geëxperimenteerd, maar ze hebben de kwaliteit nooit kunnen evenaren.

De productie is behoorlijk arbeidsintensief; ook nu nog worden de potten met de hand gemaakt. Elke pot moet minimaal twintig uur bakken bij een temperatuur van 1000 graden Celcius en soms zelfs verscheidene keren. De potten komen in verschillende kleuren: bruin, rood en purper. Dit is afhankelijk van de samenstelling van de klei. Niet iedereen mag de Yixing potten maken; de Chinese authoriteiten houden toezicht op de productie, die alleen door gecertificeerde pottenbakkers gedaan mag worden.

Dat resulteert in een licht poreuze theepot die, mede door de mineralen die in de klei zitten, de warmte, geur en smaak goed vasthouden. Elke keer als je thee zet, blijft er iets van de thee in de pot zitten; daardoor wordt de pot bij langdurig gebruik alleen maar beter (mits je goede kwaliteit thee gebruikt). De smaak van de thee wordt lekkerder en wanneer je hem goed verzorgt gaat de pot er alleen maar mooier uitzien: de kleur wordt intenser en hij gaat steeds meer glimmen. Sommigen beweren dat de pot zelfs het karakter van de eigenaar gaat dragen.

Omdat ook elke thee zijn eigen karakter heeft, gebruiken Chinezen (en andere theeliefhebbers) voor elke theesoort een aparte pot. Je zult bij hun thuis dus een hele rij met van die potjes aantreffen. De potten zijn overigens het meest geschikt voor zwarte, oolong en Pureh thee. Groene, witte en gele thee gedijen wat minder in de Yixingpotten.

Yixing theepotten moeten voor het eerste gebruik geprepareerd worden, waardoor de pot ‘went’ aan de warmtewisselingen en je de aardewerk smaak kwijtraakt. Dit doe je door de pot een aantal keer afwisselend te vullen met heet en koud water. Vervolgens doe je een flinke schep thee in de pot en giet daar net niet kokend water over. Dit laat je minstens een nacht staan. De volgende dag giet je het potje leeg, haal je de bladeren eruit en spoel je het potje om met koud water. De pot is dan klaar voor gebruik. Reinig de pot nooit door hem eens flink te schrobben. Ook afdrogen met een theedoek is uit den boze. Omspoelen met koud water en laten drogen op een rekje is voldoende.

Aan de kunst van het theezetten in een Yixing theepot zal ik later nog een blogpost wijden. Mocht je oude theepotten willen zien, dan kun je terecht in het Historisch Museum in Arnhem. En soms vind je bij veilinghuizen nog wel eens antieke potten te koop. Wil je een eigen Yixing theepot, kijk dan eens bij Tea House Oolong.

Voor deze post heb ik de volgende bronnen gebruikt: Collectie Gelderland, Meilidezhongguo.com, Qing Tea en Curiosithee.

Het online tijdschrift The Leaf start een serie artikelen over Yixing. Het eerste artikel gaat over het pottenbakkerdorpje zelf. Zie Yixing, the father of tea.